Sử dụng hormon sinh học: Lựa chọn tiềm năng cho phụ nữ tiền mãn kinh?

Tuy nhiên, điều này có đúng không và sự thật liệu pháp này có thể thay thế cho liệu pháp hormon đang được áp dụng?

Hormon sinh học là gì?

Khi bước vào thời kỳ tiền mãn kinh, người phụ nữ thường gặp phải các triệu chứng khó chịu như cơn bốc hỏa, thay đổi tâm trạng, khô âm đạo, rối loạn giấc ngủ, giảm ham muốn tình dục. Có một số ý kiến cho rằng, đây là những biểu hiện tự nhiên ở một giai đoạn nhất định của cơ thể, không phải là bệnh lý nên không phải dùng thuốc. Nhưng cũng có nhiều phụ nữ không chấp nhận và họ cân nhắc lựa chọn liệu pháp thay thế hormon để làm giảm các triệu chứng này. Liệu pháp này sử dụng một hoặc nhiều kích thích tố nữ, thường là estrogen và progestin (một loại progesterone) hoặc kết hợp cả hai, đôi khi là testosterone. Tuy nhiên, Tổ chức Sáng kiến y tế dành cho phụ nữ của Mỹ đã cảnh báo việc sử dụng liệu pháp này trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú, huyết khối, đột quỵ, bệnh tim mạch nên nhiều người chuyển sang sử dụng hormon sinh học. Đây là các hormon có cấu trúc phân tử giống hệt các hormon mà phụ nữ tạo ra trong cơ thể, được tạo ra hoặc tổng hợp từ thực vật hay động vật. Thành phần của hormon sinh học bao gồm 17 beta-estradiol (dạng estrogen giảm trong giai đoạn mãn kinh), estrone và estriol. Progesterone sinh học được micron hóa trong phòng thí nghiệm để hấp thụ tốt hơn trong cơ thể. Hormon sinh học được giới thiệu có tác dụng giúp phụ nữ tiền mãn kinh giảm mệt mỏi, tăng ham muốn tình dục, cải thiện giấc ngủ, trí nhớ tốt hơn, da ít khô hơn…

Hormon sinh học chưa được chứng minh tốt hơn các loại hormon thay thế hiện nay đang sử dụng cho phụ nữ.

Trị liệu bằng hormon sinh học có hiệu quả hơn liệu pháp truyền thống?

Theo Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) và một số nhóm chuyên khoa y học Mỹ, không có bằng chứng nào chứng minh các hormon sinh học hay hormon tự nhiên được bán trên thị trường an toàn hay hiệu quả hơn so với các hormon được sử dụng trong liệu pháp hormon truyền thống. Thuật ngữ “sinh học” có nghĩa là các hormon trong sản phẩm này giống hệt nhau về mặt hoá học với những gì cơ thể sản xuất. Trên thực tế, các hormon trong các loại thuốc sinh học có thể không khác gì so với các loại hormon truyền thống. “Tự nhiên” có nghĩa là hormon trong sản phẩm được sản xuất từ nguồn thực vật hoặc động vật chứ không phải được tổng hợp trong phòng thí nghiệm. Tuy nhiên, nhiều sản phẩm này vẫn cần qua khâu sản xuất để trở thành sản phẩm hóa học giống hệt với hormon cơ thể sản xuất. Bên cạnh đó, liệu pháp hormon truyền thống không nhất thiết loại trừ các hormon tự nhiên. Một số sản phẩm được FDA chấp thuận như estrace, climara và vivelle-dot có chứa estrogen và prometrium, một progesterone tự nhiên cũng có nguồn gốc từ thực vật.

Các nhà sản xuất hormon sinh học nói rằng sản phẩm của họ có lợi thế nhất định so với liệu pháp hormon truyền thống khi có thể áp dụng thích hợp cho từng cá nhân qua kiểm tra nước bọt. Nhưng các nhà khoa học lại cho rằng, mức hormon trong nước bọt không phản ánh mức hormon trong máu hoặc tương ứng với các triệu chứng tiền mạn kinh. Do đó, có thể một số phụ nữ được hưởng lợi từ liều lượng không bình thường và các dạng hormon trong các chế phẩm hormon sinh học nhưng hầu như chưa có bằng chứng khoa học nào khẳng định lợi ích vượt trội của hormon sinh học so với hormon truyền thống.

Cân nhắc rủi ro khi sử dụng hormon sinh học

Hormon sinh học được bào chế theo nhiều dạng khác nhau bao gồm viên nang, gel, miếng dán, kem dưỡng da, dung dịch tiêm. Hiện nay, chưa có nghiên cứu dài hạn xem xét việc sử dụng hormon sinh học nên những hậu quả tiềm tàng vẫn chưa được biết chính xác. Nhưng việc sử dụng hormon sinh học có thể ngăn không cho bác sĩ chẩn đoán một căn bệnh nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như bệnh tự miễn dịch nếu có đã được khẳng định. Ngoài ra, còn có một số rủi ro được báo cáo bao gồm đột quỵ, tăng nguy cơ huyết khối, bệnh túi mật, thay đổi da, tâm trạng không ổn định, thay đổi tầm nhìn, bệnh tim hoặc ung thư vú. Do đó, các chuyên gia khuyến cáo phụ nữ ở giai đoạn tiền mãn kinh cần thay đổi lối sống để giảm bớt các triệu chứng và nếu muốn dùng hormon sinh học cần tham khảo ý kiến bác sĩ sản phụ khoa. Các biện pháp có thể áp dụng trước khi cần đến hormon sinh học bao gồm bổ sung vitamin, có chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh, tăng cường luyện tập thể dục, thể thao, có lối sống lạc quan, giảm lo lắng và căng thẳng.

Lê Mỹ Giang

((Theo MNT, 9/2017))